10 września br. w Warszawie odbyły się uroczystości 125-lecia Samorządu Rolniczego w Polsce oraz 25-lecie odrodzonych Izb Rolniczych. Na obchody przybyły delegacje z 16 województw oraz goście ze świata rolnictwa i agrobiznesu. Z ramienia Lubelskiej Izby Rolniczej w uroczystościach uczestniczyli: Prezes Zarządu Gustaw Jędrejek; Wiceprezes Zarządu Antoni Skura; Członkowie Zarządu: Adam Bojarski, Roman Chodzik, Janusz Skrzypek; Delegat do KRIR Grzegorz Pszczoła; Dyrektor Biura LIR Wojciech Kniaziuk; Kierownik Oddziału Zamiejscowego LIR w Chełmie Dorota Frącek, Delegaci do Walnego Zgromadzenia LIR: Jerzy Antolak, Henryk Brankiewicz, Marta Gawron, Paweł Golec, Krzysztof Zięba. Odznaczony został Prezes Gustaw Jędrejek Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Srebrną Odznaką - "Zasłużony dla Samorządu Rolniczego" oraz Delegat do KRIR Grzegorz Pszczoła Srebrną Odznaką - "Zasłużony dla Samorządu Rolniczego".
Uroczystości Jubileuszu 25-lecia Izb Rolniczych zapoczątkowała msza święta pod przewodnictwem Arcybiskupa Kardynała Kazimierza Nycza w Świątyni Opatrzności Bożej, w dolnej części kościoła na warszawskim Wilanowie.
Uroczystość 25-lecia Izb Rolniczych i 125-lecia powstania Izb Rolniczych na ziemiach polskich zaszczycili swoją obecnością delegaci ze wszystkich Wojewódzkich Izb Rolniczych w kraju. W uroczystej mszy świętej, w której uczestniczyli także byli prezesi Izb Rolniczych (m. in. Józef Waligóra) oraz byli ministrowie rolnictwa: Gabriel Janowski, Roman Jagieliński, Wojciech Olejniczak, Stanisław Kalemba, Krzysztof Jurgiel.
Arcybiskup Kardynał Kazimierz Nycz podczas homilii podkreślił jak ważną rolę odgrywają samorządy rolnicze w obronie rolników na wsi. Dodał również jak wiele pozytywnych zmian dokonało się na polskiej wsi, wciągu minionych 25 lat zaznaczając, że przy polskich skłonnościach do narzekania, nie zauważamy ich i nie doceniamy ich ogromu.
Dalsza, oficjalna część Jubileuszu odbywa się na warszawskim Ursynowie, na terenie Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w auli kryształowej.
Uroczystość jubileuszu 25-lecia odrodzonego po czasach socjalistycznych samorządu rolniczego było nie tylko dobrą okazją do wspomnień i podsumowań, ale także do wskazania najważniejszych problemów, jakie stoją przed samorządem rolniczym i rolnictwem w najbliższych latach. Wiktor Szmulewicz – prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych przytoczył list Białostockiej Izby Rolniczej z 1937 roku, w którym ówcześni samorządowcy wskazywali na najważniejsze problemy polskiej wsi.
– Wiele z tych postulatów dotyczących opłacalności i traktowania wsi brzmi wciąż aktualnie – mówił Szmulewicz. Jego zdaniem o sprawy rolnictwa trzeba dbać nieustannie, w każdych czasach i w każdym ustroju. Początki izb rolniczych wspominał także pierwszy prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych – Józef Waligóra.
Korzenie izb w Wielkopolsce
Świętowany jubileusz 125-lecia funkcjonowania Izb Rolniczych na teranych Polski odnosi się do powstania pierwszej Izby Rolniczej w Wielkopolsce. Jan Krzysztof Ardanowski, wieloletni - drugi po Józefie Waligórze – prezes Krajowej Rady Izby Rolniczych przypomniał, że przedwojenne izby rolnicze, do których tradycji teraz się odwołujemy skupiały elity rolnicze, ziemian, ludzi światłych i wykształconych, którym leżało na sercu dobro wsi i rolnictwa. – Po wybuchu wojny działacze izb rolniczych byli ofiarami nazistów, którzy w tych elitach widzieli groźnego wroga. Jednym z pierwszych był mój poprzednik przedwojenny szef Pomorskiej Izby Rolniczej, który został zamordowany przez Niemców – mówił Ardanowski. To samo stało się z izbami po II wojnie światowej, kiedy to komuniści zakazali jakiejkolwiek działalności samorządowej, w tym rolniczej.
Wiktor Szmulewicz zaapelował do obecnych na jubileuszu polityków, by – skoro obecnie tak często przywołuje się tradycje przedwojenne – izby mogły odzyskać warszawską siedzibę izb rolniczych, w którym obecnie mieści się Samopomoc Chłopska. – Budynek ten jako jeden z nielicznych uratował się w czasie wojny i powinien teraz wrócić do Izb – apelował Szmulewicz.
Gratulacje od Prezydenta
W liście gratulacyjnym Prezydent Andrzej Duda deklarował współpracę z Izbami Rolniczymi. W słowach odczytanych przez doradcę Barbarę Fedyszak-Radziejowską Prezydent wspomniał podpisaną 22 czerwca 2020 roku (w trakcie kampanii wyborczej) deklarację współpracy z rolniczym samorządem. Prezydent dziękował rolnikom i gratulował, że tak dobrze rolnictwo poradziło sobie w czasie pandemii, jednocześnie gwarantując bezpieczeństwo żywnościowe.
Obecny na spotkaniu minister Grzegorz Puda, szef Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, nie szczędził podziękować i gratulacji.
- Ważna uroczystość 25-lecia izb i 125-lecia powstania izb rolniczych na terenach polskich jest dowodem na to, że podstawowym celem było i jest dbanie o interesy polskiej wsi i ludzi, który dostarczają żywność – podkreślał minister Puda i dodał:
- Dziękuję za dobrą współpracę, za długie dyskusje, konstruktywne i merytoryczne, nawet wtedy, gdy nasze poglądy się rozjeżdżają, to zawsze z Panem Prezesem dochodzimy do konkretnego rozwiązania, które ma służyć rolnikom. Czasem te dyskusje są emocjonalne ale to wy pokazujecie jak wygląda życie na wsi i za to Wam dziękuję – mówił Puda.
Przypomniał też, że kiedy został powołany na ministra, w jednym z pierwszych wystąpień podkreślał, że ważne jest dla niego wspieranie rodzinnych gospodarstw rolnych. – Teraz projekt ustawy o gospodarstwie rodzinnym niebawem trafi do sejmu a zapisy tej nowej ustawy są zgodne z tym, o co walczyły i walczą izby rolnicze – argumentował Puda. Minister życzył samorządowcom dalszej dobrej współpracy z resortem oraz by działalność samorządowa przynosiła korzyści rolnikom, których izby reprezentują. Obecni na uroczystości samorządowcy już w kuluarach życzyli sobie, by minister miał dla nich więcej czasu na rzeczywiste, merytoryczne dyskusje tak ważne obecnie w czasie kształtowania zasad funkcjonowania rolnictwa na najbliższe lata w ramach WPR.
Robert Telus – szef sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, składając gratulacje na ręce Wiktora Szmulewicza, mówił o walce o polskie rolnictwo. – Ta walka ciągle trwa, bo w dobie Unii i globalizacji walka o polskie rolnictwo się nie zakończyła. Europa oczekuje od nas Polaków i rolników, że będziemy walczyć o nasze wartości, których polska wieś nigdy nie utraciła, a które są tak bardzo potrzebne i w Polsce i na świecie. To są tradycyjne wartości, którymi polska wieś zawsze stała i stoi – mówił Robert Telus. Szef sejmowej komisji przekonywał, że musimy dalej się wspierać, mając na myśli samorządowców i polityków, ale też i spierać w walce o interesy polskiej wsi.
Czesław Siekierski, były szef Sejmowej Komisji Rolnictwa w Parlamencie Europejskim podkreślił rolę polskich Izb Rolniczych na arenie europejskiej w COPA/COGECA czy w pracach europejskiego parlamentu. – Izby muszą też wyczuwać wyzwania przyszłości i na nie reagować – podsumował Siekierski.
W trakcie uroczystości wręczono odznaczenia państwowe za wybitne zasługi dla rozwoju samorządu rolniczego w Polsce, za działalność na rzecz rozwoju rolnictwa. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski odznaczono Prezesa KRIR Wiktora Szmulewicza.
Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski zostali odznaczeni:
- Gustaw Jędrejek
- Jan LenczowskiI
- Romuald Tański
- Bronisław Węglewski
Złotym Krzyżem Zasługi:
- Ryszard Czaicki
- Ryszard Kleinszmidt
- Robert Nowak
Srebrnym Krzyżem Zasługi:
- Marek Froelich
- Stanisław Myśliwiec
- Zbigniew Tomaszewski
Brązowym Krzyżem Zasługi:
- Agnieszka Łodej
- Jolanta Nawrocka
- Marek Siniło
- Zbigniew Stajkowski
Dodatkowo, Kapituła Odznaczeń Krajowej Rady Izb Rolniczych nadała odznaczenia osobom zasłużonym dla samorządu rolniczego. Odznaczenia otrzymali m.in.:
Złotą Odznakę KRIR:
- Jan Krzysztof Ardanowski
- Marek Froelich
- Gabriel Janowski
- Krzysztof Jurgiel
- Stanisław Kalemba
- Michał Lipiński
- Jolanta Pisarska
- Katarzyna Szczepaniak
- Romuald Tański
Srebrną Odznakę KRIR:
- Ryszard Borys
- Wiesław Burzyński
- Gustaw Jędrejek
- Jerzy Kuzański
- Agnieszka Łodej
- Grzegorz Pszczoła
- Stanisław Stanik
Brązową Odznakę KRIR:
- Hanna Chodkowska
- Rafał Mładanowicz
- Barbara Laskowska
- Urszula Solińska - Marek
- Kamila Grabowska
Początki izb rolniczych w Europie przypadają na początek XIX wieku. Ważne miejsce w historii formowania się samorządu rolniczego w Europie odegrała Francja i Niemcy. Pierwsza izba rolnicza na ziemiach polskich powstała w Poznaniu w roku 1895. Inicjatywa utworzenia tej izby, która przyjęła nazwę Wielkopolskiej Izby Rolniczej wyszła od Niemców, a podstawę prawną do jej funkcjonowania stanowiła pruska ustawa o izbach rolniczych. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku historię izb rolniczych można podzielić na trzy okresy. W pierwszym okresie, obejmującym lata 1918 – 1928, zachodnio-polskie izby rolnicze zrobiły bardzo dużo dla podniesienia na swoich terenach techniki produkcji rolniczej i hodowlanej oraz dla oświaty rolniczej. Zasadnicze znaczenie dla rozwoju samorządu rolniczego w Polsce miało rozporządzenie Prezydenta RP o izbach rolniczych z dnia 22 marca 1928 roku. Rozporządzenie to otworzyło drugi okres, ważny w historii polskich izb rolniczych. Według rozporządzenia z 1928 roku izba rolnicza została zdefiniowana jako jednostka samorządu gospodarczego i osoba publiczno-prawna, działająca na obszarze jednego województwa i w granicach ustaw państwowych oraz własnego statutu. Na podstawie rozporządzenia instytucja izb rolniczych została wprowadzona na obszarze całego państwa. Trzeci etap formowania się izb rolniczych wiązał się z nowelizacją ustawy o izbach rolniczych z dnia 27 października 1932 roku. W nowelizacji ustawy nie uległy zmianie zasadnicze kompetencje izb rolniczych, zostały one jedynie rozszerzone. Pracę izb rolniczych przerwał wybuch II wojny światowej. Po zakończeniu II wojny światowej już w marcu 1945 roku rozpoczęła swoją działalność Wojewódzka Izba Rolnicza w Poznaniu. Obok izby poznańskiej działalność prowadziły także inne izby rolnicze jednak niektóre z nich np. warszawska, kielecka i białostocka pozostały jedynie na etapie organizacyjnym. Przede wszystkim pracę izb rolniczych utrudniały przeszkody natury politycznej. Przemiany roku 1989 odrodziły nadzieje środowiska rolniczego na wznowienie działalności własnego samorządu, po 50-letnim okresie niebytu za rządów PRL. Efektem kilkuletnich starań była uchwalona 14 grudnia 1995 roku ustawa o izbach rolniczych, która stworzyła podstawy prawne do przeprowadzenia demokratycznych wyborów i wyłonienia organów samorządu rolniczego. Następnym etapem była nowelizacja ustawy o izbach rolniczych z dnia 21 czerwca 2001 roku, która przyniosła rozszerzenie zakresu kompetencji samorządu rolniczego oraz wprowadziła zmiany w jego strukturze organizacyjnej.
Źródlo: TopAgrar, KRIR
KRIR - Jubileusz 25.lecia izb rolniczych
List Prezydenta RP z okazji jubileuszu 125-lecia powstania pierwszej izby rolniczej w Polsce
TopAgrar: Uroczystości Jubileuszu 25-lecia Izb Rolniczych
TopAgrar: Ważni goście na 25-leciu Izb Rolniczych w Auli Kryształowej na SGGW
